1 marca – Narodowy Dzień Pamięci ,,Żołnierzy Wyklętych”

przez | 1 marca 2023

Dzień 1 marca został w 2011 roku ustanowiony Narodowym Dniem Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”. Jest to święto państwowe, oddające cześć „bohaterom antykomunistycznego podziemia, którzy w obronie niepodległego bytu Państwa Polskiego, walcząc o prawo do samostanowienia i urzeczywistnienie dążeń demokratycznych społeczeństwa polskiego, z bronią w ręku, jak i w inny sposób, przeciwstawili się sowieckiej agresji i narzuconemu siłą reżimowi komunistycznemu” (Dz.U. Nr 32, poz. 160).

Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” to także „wyraz hołdu licznym społecznościom lokalnym, których patriotyzm i stała gotowość ofiar na rzecz idei niepodległościowej pozwoliły na kontynuację oporu na długie lata”, jak zaznaczono w uzasadnieniu, dołączonym do projektu ustawy. Data święta nawiązuje do dnia 1 marca 1951 roku, gdy na zlecenie komunistycznych władz rozstrzelano w Warszawie tzw. „metodą katyńską” przywódców IV Zarządu Zrzeszenia WiN.

Podziemie niepodległościowe było szczególnie aktywne w naszym regionie. Jak pisze historyk Jarosław Kopiński, „opór przeciwko sowietyzacji w powiecie łukowskim, a częściowo także radzyńskim i siedleckim, trwał stosunkowo długo w porównaniu z innymi regionami” (J. Kopiński, „Podziemie antykomunistyczne w powicie łukowskim w latach 1944-1982”, Łuków 2018). Miały tu miejsce brawurowe akcje zbrojne, jak rozbicie więzienia PUBP w Łukowie 24 stycznia 1946 roku czy napad na sowiecki pociąg wojskowy „Mitropa” w Szaniawach 3 października 1946 roku. Pamiętajmy, że najdłużej ukrywającym się żołnierzem podziemia, który do końca nie złożył broni i nie ujawnił się komunistom, był pochodzący z Łukowa ppor. Antoni Dołęga „Kulawy Antek”, zmarły w swojej ostatniej kryjówce w Popławach w 1982 roku.